گیاهان مؤثر در درمان مشکلات گوارشی و کبدی
• سیر :
یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی است که
انسانها حداقل از 5000 سال قبل به ارزش درمانی آن پی برده بودند . اندام
دارویی سیر حبّه های آن بوده که آثار درمانی متعددی دارند . به عنوان مثال
محرک سیستم ایمنی ، ضد باکتری و آنتی بیوتیک ، ضد سوء هاضمه ، ضد عفونی
کننده ی قوی دستگاه گوارش ، ضد انگل ، ضد اسهال بویژه اسهال های عفونی و
اشتهاآور می باشد . برای بهره مند شدن از خواص آنتی بیوتیکی و ضد عفونی
کنندگی سیر باید آن را به صورت خام مصرف کرد . افرادی که سیستم گوارش حساس و
آسیب پذیری دارند باید از مصرف سیر بویژه سیر خام خودداری کنند . مصرف در
بارداری و شیر دهی باید بسیار محدود باشد .
• صبر زرد(آلوئه ورا) :
صبر زرد شیرابه ی خشک شده ی گیاه آلوئه ورا
بوده و عمده ترین اثر آن خاصیت مسهلی است که به عنوان مُسهِل ، روزانه یک و
نیم گرم و به عنوان مُلَیِن نیم گرم مصرف می شود . همچنین صبر زرد از بین
برنده ی کرم های انگلی و صفرا آور می باشد . مصرف صبر زرد در بیماران مبتلا
به هموروئید و بیماران کلیوی ممنوع می باشد . این گیاه همانند سایر مُسهِل
های آنتراکینونی در موارد انسداد روده ، دردهای شکمی ، تهوع و استفراغ ،
نباید تجویز شود . صبر زرد سبب قرمز شدن رنگ ادرار قلیایی می شود . تجویز
این دارو برای زنان باردار و شیرده ممنوع است .
• نعناع :
گیاه نعناع بصورت تازه و خشک شده مصرف می
شود . نعناع ضد عفونی کننده ی دستگاه گوارش ، اشتهاآور ، مقوی معده و ضد
دِل دَرد است . نعناع با شُل کردن اِسفَنکتِر تحتانی مری(ماهیچه ی حلقوی
واقع در محل اتصال مری به معده) و کم کردن کِشِش سطحی محتویات معده ، موجب
اثر ضد نفخ می شود . همچنین با تحریک غدد گوارشی و افزایش ترشحات اسیدی و
آنزیمی به عمل هضم کمک مؤثری می نماید .
• موز :
تأثیر موز بر روی زخم معده بیشتر از بسیاری
داروهای شیمیایی است . بررسی ها نشان می دهد که موز دارای یک ماده ی حفاظت
کننده می باشد . عامل شیمیایی موجود در موز ، فعالیت باکتری عامل زخم معده
را تا حد قابل توجهی متوقف می کند و از برگشت زخم جلوگیری می نماید . جهت
تأثیر بیشتر و بهتر این میوه روی زخم معده از موزهای کاملاً رسیده و قهوه
ای رنگ استفاده کنید . موز رسیده مُلَیِن و موز نارس یا نیمه رَس قابض و ضد
اسهال می باشد .
• شیرین بیان :
شیرین بیان دارای موادی است که دیواره ی
معده را می پوشاند و در ضمن اسید معده را بنحو قابل توجهی کاهش می دهد و از
این رو در کاهش تُرش کردن و سوء هاضمه نقش مهمی دارد . بعلاوه شیرین بیان
در رفع التهابات کبدی دارای اثر قابل توجهی می باشد . این گیاه به بهبود
زخم معده کمک شایانی می کند . در صورت بالا بودن فشار و قند خون از مصرف
شیرین بیان خود داری نمایید .
• به لیمو :
برگ های معطر به لیمو تقویت کننده ی معده ، اشتهاآور ، ضد نفخ و برطرف کننده ی مشکلات گوارشی با منشأ عصبی هستند .
• خرما :
از جمله خواص متعدد میوه ی خرما میتوان به مُلَیِن بودن ، تقویت دستگاه گوارش و خنثی کردن اسید اضافی معده اشاره کرد .
• گشنیز :
اثرات درمانی دانه ی گشنیز به مراتب بیشتر
از برگ های آن است و خواص دانه(تخم گشنیز) نیز تا حدی شبیه به زیره و
رازیانه بوده و دارای اثرات تقویت دستگاه گوارش ، ضد اسپاسم و ضد نفخ است و
از آن در پیشگیری و کاهش دل پیچه استفاده می شود . همچنین بعنوان عطر و
طعم دهنده در صنایع غذایی مصرف دارد . حداکثر مصرف تخم گشنیز 10 گرم بصورت
دَم کرده در 4 فنجان آبجوش در شبانه روز می باشد . لذا مصرف زیاده از حد
گشنیز گونه ای مستی همراه با خستگی بسیار ایجاد می کند که سرانجام آن
حالاتی نظیر سُستی و بی حالی است .
• بادرنجبویه :
بادرنجبویه ضد نفخ ، شُل کننده ی عضلات ،
آرام بخش ، درمان کننده ی سوء هاضمه و بهترین دارو برای اشخاصی است که
هنگام اضطراب دُچار ناراحتی معده می شوند . همچنین بررسی ها حاکی از تأثیر
قابل توجه این گیاه در درمان کبد چرب غیر الکلی می باشد .
• نارنج :
شکوفه و میوه ی نارنج دارای ارزش دارویی می
باشد . پوست میوه ی نارنج مقوی معده ، اشتهاآور(خصوصاً برای کودکان و
مبتلایان به بی اشتهایی عصبی) ، ضد کِرم ، ضد نفخ و مُلَیِن خفیف می باشد .
شکوفه ی نارنج(بهار نارنج) آرام بخش بوده و جهت رفع مشکلات گوارشی با منشأ
عصبی بسیار مؤثر است .
• دارچین :
پوست درخت دارچین تقویت کننده ی عمل هضم ،
داروی گوارشی ، ضد نفخ و دل پیچه ، خشبو کننده ی دهان با منشأ گوارشی ، ضد
عفونی کننده ی دستگاه گوارش و ضد اِسهال بوده و بویژه برای اِسهال و درد دل
کودکان بسیار مؤثر است و معمولاً بصورت ترکیبی با سایر گیاهان ضد عفونی
کننده بکار می رود .
• مرزه :
این گیاه اشتهاآور ، بر طرف کننده ی اِسهال
، ضد عفونی کننده ی دستگاه گوارش ، ضد دِل درد و دِل پیچه ، ضد نَفخ و باد
شِکن و ضد کِرم می باشد . مرزه در درمان اِسهال عفونی و نیز وَرَم و
التهاب معده و روده اثر درمانی زیادی دارد .
• زالزالک :
میوه زالزالک به علت اثر قابض بودن از زمان های قدیم جهت درمان اِسهال بکار می رفته است .
• زغال اخته :
میوه ی زغال اخته قابض بوده و موجب رفع اِسهال می شود . لذا مصرف زیاد میوه ی زغال اخته یبوست ایجاد می کند .
• چای :
دَم کرده ی چای بویژه چای سبز دارای مقدار
قابل توجهی تانن می باشد ، قابض بوده و جهت ضد عفونی کردن دستگاه گوارش و
درمان اسهال بویژه در کودکان بسیار مؤثر است . افرادی که دستگاه گوارش
حساسی دارند باید در مصرف چای احتیاط کرده و از نوشیدن چای پُررنگ خودداری
نمایند .
• خاکشیر :
دانه ی خاکشیر اگر با آب فراوان نوشیده شود
حالت مُسهِلی ملایم دارد و اگر با آب اندک نوشیده شود قابض و ضد اِسهال می
باشد . خاکشیر بر طرف کننده ی تنبلی معده ، ضد عطش و ضد کِرم(بصورت خفیف)
نیز می باشد .
• سبوس گندم :
یک مُلَیِن گیاهی ، سرشار از الیاف خوراکی
غیر قابل جذب است که در درمان بی نظمی های مختلف دستگاه گوارش مانند یبوست و
سندرم روده ی تحریک پذیر کاربرد دارد . مصرف مداوم پودر سبوس گندم باعث می
شود فرد علیه یبوست در دوران های بعدی زندگی ، بخصوص در دوران بزرگ سالی
ایمنی نسبی پیدا کند . مصرف این گیاه دارویی در ابتدا به صورت موقت نفخ و
سنگینی ایجاد می کند که با ادامه ی مصرف این حالت به تدریج برطرف می شود .
بیماران دُچار انسداد روده نباید از سبوس گندم استفاده نمایند .
• هلو :
شکوفه ، میوه و برگ های تازه ی هلو مُلَیِن
بوده و جهت درمان یبوست مفید است . جوشانده ی شکوفه ی هلو ، کِرم کدو و
کِرم معده را از بین می برد و همچنین مغز هسته ی هلو سمی بوده و مصرف مداوم
آن باعث مسمومیت می شود . یک قاشق غذاخوری برگ تازه و شکوفه ی هلو را در
دو لیوان آب به مدت چند دقیقه جوشانده و روزی یک لیوان صبح و یک لیوان عصر
بنوشید . همچنین می توان با خوردن روزانه چند عدد هلو با پوست از یبوست
پیشگیری و روده ها را پاکسازی کرد . این میوه برای مبتلایان به بیماری های
معده ایجاد نفخ می کند و بهتر است این افراد هلو را به صورت کمپوت شده
استفاده نمایند .
• فلفل قرمز :
فلفل قرمز باعث تحریک قوای هاضمه ، برطرف
شدن نَفخ ، ضد عفونی کنندگی مجاری گوارشی ، افزایش اشتها ، کمک به درمان
اِسهال و تسهیل عمل هضم غذا می شود . این گیاه همواره باید به مقدار محدود
مصرف شود چراکه مصرف بیش از حد آن ممکن است باعث آسیب دیدگی دستگاه گوارش و
کبد گردد . در دوران بارداری و شیردهی در قادیر بسیار محدود مصرف شود .
• شنبلیله :
دانه ی شنبلیله موجب افزایش اشتها ، تقویت و ضد عفونی کنندگی دستگاه گوارش و رفع نَفخ معده می شود .
• زنجفیل :
زنجفیل اشتهاآور ، ضد نَفخ و حالت تعوع ،
ضد سوزش معده و ضد عفونی کننده ی دستگاه گوارش می باشد . مصرف در بارداری و
شیردهی باید با احتیاط و در مقادیر کم صورت گیرد .
• ریحان :
ریحان آرام بخش ، اشتهاآور ، ضد عفونی
کننده ی دستگاه گوارش ، ضد نَفخ و سوء هاضمه و برطرف کننده ی مشکلات گوارشی
با منشأ عصبی می باشد . دانه های ریحان را می توان همراه با آب فراوان جهت
برطرف شدن یبوست و یا همراه با مقادیر کمی آب جهت برطرف شدن اسهال استفاده
کرد .
• گل محمدی :
گل محمدی دارای خاصیت مُلَیِن ، پاکسازی روده ها و تا حدی افزایش اشتها می باشد .
• زرد چوبه :
زرد چوبه تقویت کننده ی دستگاه گوارش ، باد شکن و ضد نَفخ ، ضد عفونی کننده ی روده ها ، محرک ترشح صفرا و اشتهاآور می باشد .
• زعفران :
زعفران اشتهاآور ، ضد مشکلات هاضمه با منشأ عصبی و ضد عفونی کننده ی دستگاه گوارش می باشد .
• سیاه دانه :
سیاه دانه موجب تقویت دستگاه گوارش ، برطرف شدن نَفخ و تُرشا و رفع بی اشتهایی می شود .
• خُرفه(خُلفه) :
دانه ی خُرفه مُلَیِن ، کاهش دهنده ی درد معده و ضد کِرم های روده ای می باشد .
• خارشُتُر ایرانی(ترنجبین) :
ترنجبین شیرین کننده ی داروهای گیاهی ، ضد نفخ ملایم ، خنک کننده ی بدن و مُلَیِن مناسب جهت کودکان می باشد .
• شیر خِشت(گل زبان گنجشک) :
شیر خشت ، مُلَیِن ، برطرف کننده ی عطش ، پاک کننده ی کبد و ضد زردی در نوزادان می باشد .
• توت فرنگی :
برگ توت فرنگی قابض ملایم ، ضد اسهال و
التهاب گوارشی است . میوه ی توت فرنگی مُلَیِن ملایم ، اشتهاآور و تقویت
کننده ی دستگاه گوارشی است .
• گردو :
برگ و پوست سبز گردو ضد عفونی کننده ، ضد
قارچ ، ضد کِرم های اَنگَل ، تقویت کننده ی دستگاه گوارش ، اشتهاآور ، قابض
و ضد اِسهال است . اثر درمانی برگ از پوست سبز میوه به مراتب بیشتر است .
مغز گردو تقویت کننده ی اعضای مختلف بدن بویژه مغز می باشد و خوردن گردو
همراه کشمش و انجیر جهت تقویت دستگاه هاضمه و رفع یبوست بسیار مفید است .
• بارهنگ :
بارهنگ قابض ، ضد اِسهال ، مقوی دستگاه
گوارش و کبد ، ضد خون ریزی بواسیر(موضعی) می باشد . مصرف دانه ای بارهنگ با
آب فراوان مُلَیِن است .
• تربچه :
تربچه ، محرک کبد و کیسه ی صفرا ، اشتهاآور
، هضم کننده و آرام بخش است . گرفتگی کبد را رفع و سنگ صفرا را از بین می
برد . همچنین در رفع آلرژی و خارش ، کهیر و زردی مؤثر است . اگر آب تربچه
بطور عادی مصرف شود خاصیت پاک کنندگی و نرم کنندگی بدن ، بخصوص در مجاری
معده ، کیسه ی صفرا ، کبد ، روده ها ، کلیه و ریه ها را دارد . آب تربچه
باید به همراه سایر آب میوه ها و سبزی ها مصرف شود . زیرا خوردن آن به
تنهایی طعم تندی دارد .
• شاه تره :
شاه تره خواص بسیاری دارد نظیر اینکه به
کبد کمک می کند تا خون را صاف کند ، در سلامتی کبد بسیار مؤثر است ، صفرا
را کم می کند ، پاک کننده ی معده و کبد می باشد و تصفیه کننده ی خون است .
• عناب :
میوه ی عناب به افزایش وزن بدن کمک می کند ،
موجب تقویت معده و رفع یبوست شده و در درمان سوزش معده کاربرد دارد .
همچنین عناب بر فعال ساختن ، تقویت و پاکسازی کبد مؤثر است .
• کاسنی :
برگ ، ریشه و دانه ی کاسنی خواص دارویی و
درمانی داشته و برخی از ترکیبات موجود در این گیاه میتواند در بهبود
مشکلاتی نظیر یبوست ، اِسهال های میکروبی ، سرطان و بیماری های قلبی و
عروقی مؤثر باشد . مواد مؤثر کاسنی می تواند از سرطان روده جلوگیری کند و
از دیگر اثرت مفید این گیاه دارویی حفاظت کبد در برابر سموم کبدی ، کمک به
درمان هپاتیت و درمان نارسایی اعمال کبد است . ریشه ی کاسنی اثرات ضد وَرَم
و ضد اِلتهاب دارد . همچنین کاسنی اشتهاآور و ضد تُرش می باشد . این گیاه
ممکن است عوارض محدودی ایجاد کند که این عوارض ها شامل ایجاد حساسیت های
پوستی و ایجاد دِرماتیت می باشد . طبق بررسی ها ریشه ی کاسنی می تواند با
جذب برخی قارچ کُش ها باعث مسمومیت شود . البته موارد مذکور بسیار محدود می
باشند ولی نباید آن ها را از نظر دور داشت .
• عسل :
عسل ماده ی غذایی کاملی است که شامل مقدار
زیادی ویتامین ها ، بویژه ویتامین های گروه ب و املاح معدنی گوناگون می
باشد که بر روی سیستم گوارشی آثار مثبت قابل توجهی دارد . این ماده ی غذایی
با ارزش سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و بر روی عامل بیماری زخم معده اثر
نابود کننده دارد .
• سرکه سیب :
سرکه ی سیب دارای مواد معدنی بسیار بوده و
بر روی کبد و کیسه ی صفرا اثر فعال کننده دارد . این ماده به مقدار قابل
توجهی دارای پتاسیم ، فسفر ، کلرید منیزیم ، کلرید سدیم ، گوگرد ، ویتامین
های گروه ب و ویتامین د می باشد . مواد موجود در سرکه ی سیب موجب طراوت و
نشاط سلول های بدن شده و دستگاه گوارش را فعال می سازد . این ماده ، فعال
کننده ی سلول های کبدی بوده و در نتیجه موجب بالا رفتن سوخت و ساز بدن و
دفع مواد سمی موجود در غذاها از راه روده های می گردد و به این ترتیب میزان
مواد سمی در خون پایین می آید . سرکه سیب را نباید به تنهایی مصرف نمود و
می بایست یا بهمراه غذا و یا با مقداری آب مصرف شود .
گردآوری توسط عقدونه .
عقدونه بزرگترین بانک اطلاعاتی مجموعه های تشریفاتی . معرفی تالار ، باغ تالار ، هتل تالار ، باغسرا و سالن همایش در مشهد .